در پی تشدید ریسکهای نامتوازن در زنجیره تأمین بحران کاغذ و مقوا و کندی ثبت سفارشها، اتحادیه صنف چاپخانهداران و صحاف تهران نشستی راهبردی با حضور فعالان کلیدی صنعت چاپ، بستهبندی، واردکنندگان، توزیعکنندگان و نمایندگان دستگاههای دولتی برگزار کرد تا راهکارهای مهار التهاب بازار در سهماهه پایانی سال بررسی شود.
این نشست که روز یکشنبه ۲۳ آذرماه در محل اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران برگزار شد، با تمرکز بر پیامدهای توقف و کندی ثبت سفارش کاغذ و مقوا بر فعالیت چاپخانهها، بستهبندی، نشر، کارتنسازی، لیبل و صحافی، به دنبال ارائه راهحلهای عملی برای جلوگیری از اختلال در تولید و افزایش قیمت تمامشده کالاها بود.
بابک عابدین، رئیس اتحادیه صنف چاپخانهداران و صحاف تهران، در ابتدای این نشست تأکید کرد که هدف اتحادیه، تقابل با دولت یا طرح گلایههای صرف نیست، بلکه مدیریت بحران و جلوگیری از آسیب به تولید و مصرفکننده نهایی است. او با اشاره به افزایش تقاضای فصلی در ماههای پایانی سال گفت: در شرایطی که صنعت چاپ یکی از حلقههای حیاتی زنجیره ارزش کشور است، هرگونه اختلال در تأمین مواد اولیه میتواند آثار گستردهای در بازار کالاهای مصرفی ایجاد کند.
ریسک نامتوازن در زنجیره تأمین و بحران کاغذ
عابدین یکی از چالشهای اساسی بازار را عدم توازن ریسک در زنجیره تأمین دانست و توضیح داد: واردکنندگان و تولیدکنندگان مواد اولیه امکان مدیریت عرضه و قیمتگذاری روز را دارند، اما چاپخانهداران به دلیل قراردادهای زماندار و تعهدات حقوقی، تمام ریسک نوسانات را متحمل میشوند؛ موضوعی که پایداری تولید را تهدید میکند.
قیمتگذاری تولید داخل و وابستگی به واردات
رئیس اتحادیه همچنین با انتقاد از شیوه قیمتگذاری تولید داخلی گفت: در بسیاری موارد، قیمت کاغذ و مقوای تولید داخل نه بر اساس هزینه واقعی تولید، بلکه تابع قیمت وارداتی و نوسانات ارزی است؛ بنابراین نقش تولید داخل در تنظیم بازار عملاً تضعیف شده است.
پیشنهاد کلیدی: ثبت سفارش کنسرسیومی
در جمعبندی مباحث، عابدین راهکار اجرایی اتحادیه را «تجمیع تقاضای چاپخانههای بزرگ و متوسط و ثبت سفارش کنسرسیومی کاغذ و مقوا تحت نظارت مستقیم اتحادیه و وزارت صمت» عنوان کرد. به گفته او، این مدل میتواند با واردات هدفمند حدود ۴۰ تا ۵۰ هزار تن کاغذ و مقوا، بخش قابل توجهی از تقاضای واقعی تولید را از بازار آزاد خارج کرده و به کاهش التهاب و ثبات قیمتها کمک کند.
او افزود: تخصیص ارز در این چارچوب، صرفاً برای نیاز واقعی تولید و با قابلیت نظارت و گزارشدهی شفاف انجام خواهد شد تا از شکلگیری رانت و قیمتسازی جلوگیری شود.
پاسخ دولت: مشکل توزیع است، نه کمبود
در پایان نشست، نمایندگان وزارت صمت با تأکید بر اینکه کمبود فیزیکی کاغذ و مقوا در کشور وجود ندارد، ریشه اصلی مشکلات را در نحوه توزیع و عملکرد زنجیره تأمین دانستند. بر اساس آمار ارائهشده، میزان واردات مقوا در هفتماهه سال جاری تفاوت معناداری با مدت مشابه سال قبل نداشته و محدودیتهای فعلی، ماهیتی مقطعی دارد که با اصلاح سیاستها قابل کنترل است.
در نهایت، اتحادیه صنف چاپخانهداران و صحاف تهران اعلام کرد پیشنهادهای مطرحشده پس از تدوین نهایی، بهصورت رسمی برای بررسی در کمیتههای ارزی و تصمیمگیر ارسال خواهد شد تا از بروز بحران در ماههای پایانی سال جلوگیری شود.
تحلیل نقش آفرین
نشست اخیر فعالان صنعت چاپ درباره بحران کاغذ و مقوا، بیش از آنکه یک جلسه صنفی معمولی باشد، بازتابدهنده یک هشدار جدی نسبت به اختلال ساختاری در زنجیره تأمین یکی از حیاتیترین صنایع پشتیبان تولید کشور است. صنعت چاپ و بستهبندی، که مستقیماً با کالاهای مصرفی، صادرات، فرهنگ و آموزش در ارتباط است، در شرایطی با ریسکهای فزاینده مواجه شده که سیاستگذاری ارزی و تجاری، هنوز درک دقیقی از نقش تنظیمگر این صنعت در بازار ندارد.
توقف یا کندی ثبت سفارش، در کنار صفهای طولانی تخصیص ارز و نبود شفافیت در توزیع، موجب شده فشار اصلی نه بر واردکننده و نه بر تولیدکننده مواد اولیه، بلکه بر چاپخانهدار و مصرفکننده صنعتی تحمیل شود؛ حلقهای که کمترین امکان مانور قیمتی و بیشترین تعهد قراردادی را دارد. تجربه سهماهه پایانی سالهای گذشته نشان داده که هرگونه تعلل در تصمیمگیری، به جهش قیمت، بیثباتی بازار و در نهایت انتقال هزینه به مصرفکننده نهایی منجر میشود.
در این میان، پیشنهاد «ثبت سفارش کنسرسیومی تحت نظارت اتحادیه و وزارت صمت» را میتوان یکی از معدود راهکارهای عملی و تنظیمگرایانه دانست که در صورت اجرا، امکان خروج بخشی از تقاضای واقعی از بازار آزاد و مهار التهاب مقطعی را فراهم میکند.
🧾 منبع خبر
روابط عمومی اتحادیه چاپخانهداران و صحاف تهران / echaptehran
✍️ بازنویسی و تحلیل تخصصی
نقش آفرین
